Pierwszy przewoźnik ponosi odpowiedzialność za czyny i pomyłki każdej innej osoby, z której usług korzysta w wykonywaniu przewozu, i są one traktowane jak jego własne czyny i pomyłki. W szczególności pierwszy przewoźnik odpowiada za staranny wybór kolejnych przewoźników.
Przewoźnik, od momentu odebrania przesyłki aż do jej wydania, ponosi odpowiedzialność za szkody częściowe lub utratę przesyłki. Jeżeli po przyjęciu zlecenia przewozu, przewoźnik zleca lub choćby częściowo posługuje się innymi przewoźnikami, nie zwalnia to go od odpowiedzialności za powstałe braki, zaginięcie, czy opóźnienie w dostawie przesyłki. Są jednak takie sytuacje, w których przewoźnik może być zwolniony od odpowiedzialności za szkody w transporcie. Podstawowe przyczyny to:
zamówienie przez nadawcę nieodpowiedniego środka transportu,
brak lub wadliwe opakowanie towaru, mające wpływ na uszkodzenie przesyłki,
niewłaściwe obchodzenie się z ładunkiem przez nadawcę lub odbiorcę w trakcie czynności za- lub wyładunkowych,
naturalne właściwości towarów mogące spowodować ich uszkodzenie,
wadliwe oznakowanie przesyłki
przewóź żywych zwierząt, pod warunkiem, że przewoźnik zastosował się starannie do wszystkich wskazówek nadawcy.
Dowód, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie zostało spowodowane jedną z tych przyczyn ciąży na przewoźniku. W przypadku zdarzenia spowodowanego okolicznościami, których przewoźnik nie mógł przewidzieć ani uniknąć, a skutkom (uszkodzenie, utrata, opóźnienie) zapobiec, odpowiedzialność przewoźnika jest bardzo ograniczona, a najczęściej jej po prostu nie ma. Przewoźnik z tytułu wyrządzonej szkody, zobowiązany jest do jej naprawienia, to znaczy musi zrekompensować osobie uprawnionej wartość straty, w oparciu o wartość towaru określoną w miejscu nadania przewozu.
Konwencja CMR określa limity finansowe odpowiedzialności przewoźnika z tytułu całkowitej lub częściowej utraty – nie więcej niż 25 franków Germinal za utracony lub brakujący kilogram wagi brutto (1 frank stanowi 10/31 grama złota próby 900). Protokół EKG ONZ z 1978 r. modyfikujący konwencję, pozwala na zastąpienie 25 franków, kwotą 8,33 SDR. (kurs z 18.11.2019 = 1 SDR = 5,3218 PLN – źródło: http://www.kurssdr.pl/). Jeżeli chodzi o uszkodzenie to kwota ta jest równoważna spadkowi wartości towaru, ale nie większa niż kwota rekompensaty płatnej w przypadku całkowitej lub częściowej utraty, natomiast w odniesieniu do opóźnienia, kwota nie większa niż przewoźne.
Często występują uszkodzenia lub braki towaru (np., w jednostkach zbiorczych, takich jak kartony), w których przy dostawie odbiorca nie jest w stanie zauważyć. Wówczas pomimo przyjęcia przesyłki bez zastrzeżeń, odbiorca ma 7 dni, nie wliczając niedziel i świąt, na wniesienie reklamacji. Z tytułu opóźnienia dostawy towaru, odbiorca ma 21 dni na pisemne żądanie od przewoźnika odszkodowania z tego tytułu. Po tym terminie roszczenia odbiorcy są nieskuteczne. Przewoźnik może uniknąć wielu problemów z tzw. Grupy szkodowej lub bardzo je ograniczyć, o ile w całym łańcuchu spedycyjno – transportowym będzie zabiegał o staranne wykonanie przyjętego przez siebie zlecenia transportowego.
Należy pamiętać o trzech podstawowych zasadach:
zawsze, gdy ciężaru lub liczby sztuk w opakowaniach zbiorczych przewoźnik nie sprawdził, należy zaznaczyć w polu 18 listu przewozowego CMR, że przesyłkę przyjęto do przewozu wg. danych deklarowanych przez nadawcę/załadowcę; dotyczy to również sytuacji, gdy z powodów niezależnych od przewoźnika, nie jest on obecny przy załadunku towaru,
przewoźnik powinien zawsze wnieść uwagę do listu przewozowego CMR przy za ładunku towaru wówczas, gdy stan przesyłki, a szczególnie opakowanie, budzi wątpliwość, gdy są ślady uszkodzeń lub zachodzi przypuszczenie, że w trakcie transportu może nastąpić uszkodzenie,
przewoźnik nie może przyjąć do przewozu przesyłki, o ile nadawca w liście CMR nie określi klasy przewożonych materiałów niebezpiecznych; jest to konieczne ze względu bezpieczeństwa, a kierowca musi wiedzieć, jakiego typu ładunek niebezpieczny przewozi.
Jeżeli towar przyjęty do przewozu nie zostanie dostarczony w uzgodnionym terminie, to po 30 dniach od tego momentu uznaje się, że przesyłka zaginęła. Jeżeli terminu nie wyznaczono, to zaginięcie uznaje się po 60 dniach od daty przyjęcia przesyłki do przewozu. Okres przedawnienia roszczeń wynosi 1 rok lub 3 lata w przypadku winy umyślnej albo rażącego niedbalstwa. Reklamacja pisemna zawiesza przedawnienie aż do dnia, w którym przewoźnik na piśmie odrzuci reklamację i zwróci załączone do niej dokumenty.
Pozdrawiam serdecznie
Radosław Bugaj
© Radoslaw Bugaj - kopiowanie i udostępnianie tylko za zgodą autora.