Przyczyną powstawania potrzeb transportowych w zakresie przewozu ładunków jest ich przestrzenne rozmieszczenie. Produkcja oraz konsumpcja odbywa się w dzisiejszych czasach w różnych miejscach, co powoduje, iż pokonywanie przestrzeni i zapewnienie wymiany przy użyciu transportu staje się warunkiem rozwoju gospodarczego. Transport jest wielogałęziowym działem gospodarki i podlega podziałom według różnych kryteriów.
Biała księga (ang. White paper) przygotowana przez Komisję Europejską zawiera opracowane urzędowo, rozwiązania oraz propozycje, które odnoszę się do określonych dziedzin w polityce unijnej. Biała księga prezentuje katalog konkretnych propozycji i środków, których wypełnienie ma służyć realizacji zadań traktatowych. Biała księga zawiera także szerokie opracowania oraz koncepcje dotyczące transportu. W ślad za tym dokumentem można zdefiniować:
Transport multimodalny jest to transport towarów za pomocą, co najmniej dwóch różnych rodzajów transportu,
Transport intermodalny jest to transport towarów (w jednej i tej samej jednostce ładunkowej lub pojeździe) przez kolejne gałęzie transportowe bez manipulowania nimi przy zmianie trybów. Pojazd może być pojazdem drogowym lub kolejowym lub statkiem,
Transport kombinowany jest to transport wykorzystujący więcej niż jedną gałąź transportu, w którym większa część podróży odbywa się koleją, z zastosowaniem szlaków żeglugi śródlądowej bądź morskiej na trasie przejazdu.
W typowym intermodalnym łańcuchu dostaw możemy wyróżnić 7 głównych uczestników:
klient / producent, który oferuje wolumen ładunkowy,
multimodalny operator transportu (MTO – multimodal transport operator), jego zadaniem jest organizacja transportu intermodalnego (door-to-door).
przewoźnik drogowy, świadczący usługi transportu drogowego,
operator terminala intermodalnego, którego zadania koncentrują sią na manipulacjach terminalowych.
operator kolejowy,
zarządca infrastruktury kolejowej,
Siódmym uczestnikiem jest nazwany komercyjnym operatorem transportu kolejowego na wzór 4PL. Jest to kluczowy punkt kontaktu, planuje on transport zlecony przez klienta, kontaktuje się za wszystkimi pozostałymi uczestnikami intermodalnego łańcucha dostaw.
Przewozy intermodalne w ciągu tak krótkiego czasu swojego istnienia wytworzyły wiele odmian i sposobów przewozu zunifikowanych jednostek ładunkowych. Chcąc więc w jakiś sposób dokonać ich klasyfikacji, możemy je podzielić ze względu na:
zasięg – na przewozy krajowe, międzynarodowe, kontynentalne, międzykontynentalne;
rodzaj użytych jednostek ładunkowych – na przewozy kontenerów, naczep, nadwozi wymiennych, samochodów ciężarowych i pojemników specjalistycznych;
charakter użytych środków transportowych – na przewozy szynowo-drogowe (inaczej drogowo-kolejowe), drogowowodny, rzeczno-morski itp.;
sposób i charakter organizacji – przewozy operatorskie i konwencjonalne.
Chcąc dokonać głębszej charakterystyki transportu intermodalnego, możemy wyróżnić jego trzy podstawowe i najbardziej popularne rodzaje:
przewozy kontenerowe, przede wszystkim lądowo-morskie
przewozy szynowo-drogowe,
przewozy lądowo-promowe.
Wchodząc w szczegóły technik załadunku jednostek ładunkowych wyróżnić możemy:
Transport bimodalny (kolejowo-drogowy) – polega on na: tworzeniu z naczep siodłowych oraz specjalnych wózków wagonowych tworząc w ten sposób wagon kolejowy ( po stworzeniu z naczepy oraz wózków kolejowych „wagonu” należy podnieść osie naczepy), załadunek i wyładunek pojazdów samochodowych odbywa się w sposób poziomy.
Modalohr - W pełni zautomatyzowany system poziomego załadunku naczep. System ten do prawidłowego działania wymaga specjalnych wagonów wyposażonych w obrotową platformę, na którą wjeżdża pojazd z naczepą, a następnie (już sama naczepa) zostaje ustawiona równolegle do szyn.
System ruchomej drogi (ang. Rolling motorway, niem. Rollende landstrasse – Ro-La): polega on na przewozie pojazdów samochodowych za pomocą wagonów (niskopodwoziowych). Załadunek i wyładunek pojazdów samochodowych odbywa się w sposób poziomy własnym napędem, poprzez najazd przodem na przenośną lub stałą rampę czołową dostawianą do pierwszego wagonu i przejazd kolejno przez wszystkie jeszcze nie załadowane wagony, do pierwszego wolnego wagonu.
Transport „na barana” (piggyback / huckepack transport) polega na: przewozie kontenerów lub naczep siodłowych w specjalnych wagonach kolejowych (kieszeniowych lub kontenerowych). Załadunek i wyładunek odbywa się przeważnie w sposób pionowy za pomocą dźwigów lub suwnic.
Przykładowe wykorzystanie przewozu naczep i kontenerów na barana (źródło: archiwum własne)
W kolejnej publikacji zaprezentuję szerzej system kontenerowy wraz z rodzajami kontenerów, wagonów oraz sposobem konfiguracji na wagonach różnych typów kontenerów ze względu na ich warunki techniczne.
Pozdrawiam
Radosław Bugaj
Źródła:
Archiwum własne – Radosław Bugaj
Praca magisterska napisana w Katedrze Logistyki Społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach - Bariery rozwoju połączeń intermodalnych i multimodalnych – autor: Radosław Bugaj
Neider J., Marciniak-Neider D.: Przewozy intermodalne w transporcie międzynarodowym
Technologie transportowe XXI wieku”, L.Mindur, Warszawa-Radom 2008,
Transport kombinowany / intermodalny” ,J.Wronka, Szczecin 2008.
© Radosław Bugaj - kopiowanie i udostępnianie tylko za zgodą autora.